|
Początek działalności sandomierskiej komunikacji miejskiej sięga końca lat 40-stych XX w., a dokładnie 1949 roku. W tym czasie na ulicach Sandomierza pojawił się pierwszy autobus należący do prywatnej spółki „Przyczółek”. Autobus kursował kilka razy dziennie obsługując trasę: Grodzisko – Rynek Starego Miasta – Dworzec PKP.
W 1953 roku spółka „Przyczółek” zrezygnowała z działalności przewozowej i do 1956 roku miasto Sandomierz pozostawało bez regularnej komunikacji. W roku 1956 władze miasta powołały do życia Miejską Komunikację Samochodową działającej w ramach Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. W początkowym okresie jej istnienia autobusy kursowały na trzech liniach komunikacyjnych. Pierwsza kursowała w granicach administracyjnych miasta, łącząc osiedle Grodzisko z Rynkiem Starego Miasta i Dworcem PKP. Dwie pozostałe wybiegały swym zasięgiem poza granice miasta. Jedna z nich łączyła Sandomierz z Mokoszynem i Złotą, druga zaś z Obrazowem i Trześnią.
Wraz z systematycznym rozwojem Sandomierza, tworzenia nowych zakładów pracy, budowy nowych mieszkań, następował przyrost liczby mieszkańców miasta. Wzrosła również liczba osób przybywających do miasta z okolicznych miejscowości, którzy podejmowali pracę, bądź naukę w szkołach. W następstwie tych zmian wzrosło zapotrzebowanie społeczne na regularny transport osób. Miejska Komunikacja Samochodowa chcąc sprostać tym oczekiwaniom systematycznie zwiększała zakres swych usług przewozowych jak i ilość posiadanych autobusów. W pierwszej połowie lat 60-tych zdecydowaną większość posiadanych przez MKS Sandomierz autobusów stanowiły Stary-51. Pojazdy te wraz z upływem czasu odmawiały posłuszeństwa. Z uwagi na brak specjalistycznego zaplecza technicznego w Sandomierzu, nawiązano współpracę w zakresie remontu sandomierskich autobusów z MPK Starachowice. Zaowocowało to przejściem MKS Sandomierz w roku 1965 pod patronat tegoż przedsiębiorstwa. W tym również roku zajezdnia MKS została przeniesiona z dotychczasowej siedziby przy ul. Kościuszki na obecne miejsce przy ul. Przemysłowej.
Po kilku latach przynależności do struktur MPK Starachowice, w Sandomierzu podjęto decyzję o usamodzielnieniu się MKS. Używane dotychczas autobusy Star-51 zastąpiono autobusami nowej generacji San-H100, pochodzącymi z fabryki samochodów w Sanoku.
Największe wyzwanie, któremu musiała sprostać MKS Sandomierz przypadło na koniec lat 60-tych i początek 70-tych i związane było z uruchomieniem produkcji w Hucie Szkła Okiennego w Sandomierzu. Przedsiębiorstwo stanęło przed bardzo trudnym zadaniem, jakim było zagwarantowanie przewozów pasażerskich dla załogi Huty i mieszkańców powstającego osiedla hutniczego. Należy zaznaczyć, iż w 1973 roku MKS Sandomierz posiadała 26 autobusów i przewoziła w ciągu roku ok. 5 mln pasażerów.
 |
Po utworzeniu w 1974 roku Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Kielcach, MKS Sandomierz weszła w jego struktury jako niesamodzielny zakład, podlegający Oddziałowi WPKM w Ostrowcu Świętokrzyskim. Rozbrat z WPKM Ostrowiec Świętokrzyski nastąpił bardzo szybko. W 1975 roku po wprowadzeniu reformy administracyjnej kraju, MKS Sandomierz stała się jednym z zakładów Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Stalowej Woli, Oddział w Sandomierzu.
Wraz z utworzeniem województwa tarnobrzeskiego i wyborze na stolicę województwa miasta Tarnobrzega (nie posiadającego komunikacji miejskiej) zaistniała konieczność uruchomienia nowych linii komunikacyjnych łączących miasta Sandomierz i Tarnobrzeg. Utworzono w tym czasie trzy linie komunikacyjne. Dwie kursowały na trasie Sandomierz –Tarnobrzeg – Sandomierz, natomiast trzecia obsługiwała teren administracyjny Tarnobrzega. |
Kolejne lata działalności MKS Sandomierz, to ekspansja zakładu w kierunku uruchamiania nowych linii komunikacyjnych dla coraz większej liczby okolicznych miejscowości. Szczyt działalności zakładu przypada na rok 1983. W tym czasie MKS Sandomierz dysponowała ok. czterdziestoma autobusami H9-35 i obsługiwała ponad 20-cia linii komunikacyjnych. Z uwagi na przerost napełnienia pasażerskiego, korzystanie z usług MKS przestało być dla pasażerów przyjemnością, a stało się nieodzownym codziennym trudem.
Utworzenie w 1985 roku MKS w Tarnobrzegu rozpoczęło powolny regres działalności MKS w Sandomierzu. Wysłużone autobusy H9-35 zastąpiono pojemniejszym taborem marki Jelcz PR-110 Berliet i M-11, a dotychczasową obsługę linii łączących miasta Sandomierz i Tarnobrzeg przejął zakład MKS z Tarnobrzega.
Na przełomie lat 80-tych i 90-tych MKS Sandomierz obsługiwała ok. 15 linii komunikacyjnych, mając w dyspozycji 35 szt. autobusów, ale trudności eksploatacyjno-techniczne związane z ich naprawą (deficyt części zamiennych), spowodował, iż znaczna ich część była unieruchomiona.
Niekorzystna sytuacja ekonomiczna MKS Sandomierz pojawiła się wraz z wprowadzeniem w życie ustawy o samorządzie gminnym w 1990 roku. W ustawie tej scedowano na rzecz gmin obowiązek zagwarantowania lokalnego transportu zbiorowego. Z obowiązku tego Gmina Sandomierz wywiązała się, powierzając obsługę komunikacji miejskiej w granicach administracyjnych miasta Sandomierza – Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.
Brak zainteresowania Gmin ościennych współfinansowaniem ulg i zwolnień w przejazdach na liniach poza miejskich przyczynił się do powolnego ograniczania zakresu wykonywanych przez MKS Sandomierz usług przewozowych. W pierwszej kolejności zrezygnowano z usług na rzecz miejscowości ościennych dla których miasto Sandomierz przestało być atrakcją zarobkową. Tak stało się z deficytową linią Nr 17 kursującą do Koprzywnicy. Dla mieszkańców Koprzywnicy atrakcyjniejszym miastem pod względem świadczenia pracy i handlu, stał się Tarnobrzeg.
W połowie lat 90-tych nastąpiła gwałtowna ekspansja podmiotów prywatnych świadczących usługi przewozowe na terenie miasta Sandomierza. Działalność przewoźników prywatnych, świadczona pojazdami marki Nysa i Żuk, nastawiona była wyłącznie na zysk. Swoje usługi przewozowe, należy podkreślić, iż pozbawione jakichkolwiek aspektów społecznych, świadczyli wyłącznie na najbardziej dochodowych liniach komunikacyjnych. Spowodowało to utratę rentowności ich obsługi przez MKS. Podkreślić należy, iż te rejony miasta, które nie posiadały dotychczas regularnej komunikacji miejskiej w dalszym ciągu bez niej pozostały. Do istotnych i bardzo ważnych czynników, mających olbrzymie znaczenie w tym okresie dla funkcjonowania komunikacji miejskiej, należy likwidacja wielu miejsc pracy w Sandomierzu i okolicy.
W związku z narastającymi trudnościami ekonomiczno-technicznymi, do których w sposób zdecydowany przyczynił się niekontrolowany rozwój usług prywatnych przewoźników. W pierwszych latach 2000 roku podjęto działania restrukturyzacyjne MKS. W pierwszej kolejności rozpoczęto likwidację wysłużonego taboru autobusowego. Autobusy marki Jelcz, zastąpiono czterema nowymi Autosanami: dwoma H9-35 i dwoma A10-10M „Medium”.
|
 |
Spośród kilku możliwych wariantów restrukturyzacyjnych, zdecydowano się na wariant przewidujący likwidację wszystkich linii zamiejskich. Do obsługi pozostawiono wyłącznie linię Nr 8 relacji Sandomierz – Gorzyce, która po skróceniu trasy w późniejszym czasie do ul. Wielowiejskiej spowodowała zawężenie realizowanych przez MKS usług wyłącznie do granic administracyjnych miasta Sandomierza.
Reorganizację MKS rozpoczęto w miesiącu czerwcu 2001 r. i zakończono w czerwcu 2002 r., natomiast wymianę wysłużonych Jelczy na małogabarytowe Autosany H-6 i H-9 (po kapitalnym remoncie w specjalistycznym zakładzie naprawczym), zakończono w 2003 roku.
|
|
 |
|
Pomimo wprowadzonych na początku 2000 roku działań restrukturyzacyjnych, sytuacja komunikacji miejskiej jest w dalszym ciągu trudna i wymaga stałych zabiegów ekonomiczno-technicznych. Przedsiębiorstwo systematycznie domaga się uregulowania zasad funkcjonowania transportu zbiorowego osób w Sandomierzu, w oparciu o obowiązujące przepisy prawne. Ważnym elementem działań jest również dostosowanie taboru autobusowego do wymogów i oczekiwań społecznych. Dlatego też w 2006 roku dokonano zakupu dwóch nowych autobusów średnio pojemnych, które zastąpiły wysłużone Autosany H9-35.
|
 |
|
|
 |
|
Radykalne zmiany w komunikacji miejskiej nastąpiły w związku z pojawieniem się w dniu 01 października 2009 r. informacji Zarządu Województwa Świętokrzyskiego o naborze wniosków o dofinansowanie dla działań 6.1 i 6.2 RPOWŚ na lata 2007-2013. Spółka przy istotnym wsparciu ze strony Burmistrza Miasta Sandomierza przygotowała, a następnie złożyła w dniu 05 listopada 2009 r. w ramach osi priorytetowej 6 „Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacji małych miast” działanie 6.1 „Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu”, wniosek o dofinansowanie projektu pod nazwą „Zakup autobusów w celu świadczenia usług transportu publicznego dla miasta Sandomierza”.
Wniosek został przygotowany z myślą zastąpienia części wyeksploatowanych autobusów, którymi Spółka realizowała zadania własne Gminy Sandomierz w zakresie transportu publicznego.
W ramach dwuetapowego konkursu dokonano realizacji następujących zadań:
1. zakup 6 sztuk autobusów do publicznego transportu
miejskiego
przystosowanych do przewozu osób
niepełnosprawnych, wyposażonych w
system monitorowania
bezpieczeństwa,
2. zakup 11 sztuk systemu dystrybucji
biletów - automatów mobilnych,
3. zakup systemu informatycznego dla
komunikacji miejskiej.
Przygotowany przez Spółkę projekt przeszedł pozytywną ocenę formalną, a następnie merytoryczno-techniczną w wyniku, której znalazł się (uzyskując 60 pkt.) na pierwszym miejscu listy rezerwowej z uwagi na brak dostatecznej ilości środków finansowych dostępnych w ramach w/w konkursu.
Po licznych monitach Spółki, w które zaangażował się Burmistrz Miasta Sandomierza otrzymano w dniu 15.04.2011 r. informację o warunkowym wyborze projektu do dofinansowania, który po podpisaniu umowy w dniu 16 września 2011 r. został dopuszczony do realizacji.
Całkowity koszt realizowanego projektu wyniósł 4.492.268,18 zł z czego dofinansowane w kwocie 2.064.379,20 zł pochodziło ze środków Unii Europejskiej.
W ramach realizacji projektu zakupiono: system informatyczny dla komunikacji miejskiej „Municom”, 6 szt. autobusów marki Autosan M09LE „Sancity” oraz 11 szt. automatów mobilnych Ticomat 8010.
Zachowanie trwałości projektu przypadło na okres od października 2012 do października 2017 r. i wymagało systematycznego monitorowania wskaźników rezultatu i produktu. Dlatego też w związku z wypadkiem autobusu jaki miał miejsce w dniu 01.09.2016 r. i koniecznością jego kasacji, zobligowano Spółkę do uzupełnienia taboru autobusowego (utrzymanie wskaźnika produktu). W związku z tym na początku roku 2017 dokonano zakupu autobusu Sancity M09LE z silnikiem Euro 6 (rok produkcji 2013).
Pod koniec września 2017 r. przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego (Instytucji Zarządzającej Projektem) dokonali kontroli trwałości Projektu w zakresie jego prawidłowej realizacji. Powyższy fakt potwierdzono w dostarczonych przez Marszałka Województwa Świętokrzyskiego pozytywnych wnioskach pokontrolnych.
Podczas realizacji projektu dokonano istotnych zmian w zakresie jakości świadczonych przez ZKM zadań przewozowych, przede wszystkim poprzez unowocześnienie taboru oraz jego wyposażenia.
W związku z niesłabnącym zainteresowaniem turystów, chętnych do odwiedzenia Sandomierza, od roku 2016 uruchomiono wakacyjną linię regularną nr 3, kursującą na trasie Dworzec PKP – Brama Opatowska i dedykowaną do obsługi pasażerów z pociągów z Kielc oraz z Rzeszowa. Rada Miasta Sandomierza ustaliła dla nich preferencyjną opłatę za przejazd w wysokości 1,00 zł.
Konieczność dostosowania usług przewozowych do potrzeb społecznych spowodowała, że w miesiącu marcu 2017 r. na zlecenie Urzędu Miasta Sandomierza Firma PTC Gromadzki przeprowadziła badania marketingowe, których celem było określenie wielkości popytu i podaży usług w transporcie publicznym w granicach administracyjnych miasta Sandomierza. W następstwie uzyskanych wyników badań firma PTC Gromadzki przedstawiła Plan Optymalizacji Komunikacji Miejskiej, który mógłby zostać wprowadzony na przestrzeni lat 2018-2027.
Począwszy od 01 września 2017 r. przyjęto systematyczne zwiększanie dostępności linii komunikacyjnych dla mieszkańców i poprawę oferty przewozowej. Dokonano tego przy wykorzystaniu obecnie posiadanego taboru, uzupełnionego do niezbędnego stanu (12 szt.) poprzez dzierżawę, a następnie zakup 2 szt. autobusów marki Jelcz M083 od Firmy Mobilis.
Roczna liczba zaplanowanych do realizacji w skali roku wozokilometrów wyniosła 470.000 km i wymagała zwiększenia zatrudnienia w grupie kierowców o 7 etatów.
Podkreślenia wymaga fakt, iż w efekcie wprowadzonych od miesiąca września zmian uzyskano wzrost wpływów ze sprzedaży biletów o ok. 15.000 zł netto oraz przyrost liczby przewożonych pasażerów o ok. 20.000 osób w skali miesiąca.
Zaznaczyć należy, że wprowadzone w sandomierskiej komunikacji miejskiej zmiany spotkały się z pozytywnym odbiorem nie tylko wśród mieszkańców Sandomierza ale również wśród krajowych autorytetów z tej dziedziny. Dlatego też w miesiącu październiku 2017 r. przedstawiciele miasta Sandomierza zostali zaproszeni do zaprezentowania optymalizacji komunikacji miejskiej podczas obrad Komisji Ruchu i Systemów Elektronicznych w Gnieźnie, w ramach Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej. Prezentacja dokonanych w sandomierskiej komunikacji miejskiej zmian została opublikowana w formie artykułu w Biuletynie Komunikacji Miejskiej.
Realizacja Planu Optymalizacji Komunikacji Miejskiej wymusiła konieczność zintensyfikowania działań związanych z udziałem przez Gminę Sandomierz w konkursowym projekcie RPOWŚ na lata 2014-2020 pn. „Transport miejski przyjazny środowisku – zakup niskoemisyjnego taboru autobusowego” w ramach gospodarki niskoemisyjnej działanie 3.4.
Prace związane z projektem trwały na przestrzeni lat 2017 – 2021 i zostały sfinalizowane w dniu 12 kwietnia 2021 r., kiedy to w siedzibie Spółki nastąpiło podpisanie umowy pomiędzy Urzędem Miejskim w Sandomierzu reprezentowanym przez Burmistrza Miasta, a Solaris Bus & Coach Sp. z o.o., reprezentowaną przez Dyrektora Sprzedaży Regionalnej na dostawę dla PGKiM w Sandomierzu Sp. z o.o. 6 sztuk autobusów dziewięciometrowych Euro 6 marki Solaris, typ Urbino 8,9 LE wraz z wyposażeniem w urządzenia peryferyjne oraz automaty biletowe.
Wartość umowy brutto 6.715.800,00 zł (netto: 5.460.000,00 zł + 23% VAT, cena jednostkowa autobusu netto: 910.000,00 zł + 23% VAT). Termin dostawy autobusów ustalono na miesiąc wrzesień 2021 r.
|
 |
|
 |
Najbliższe lata dla lokalnego transportu zbiorowego w Sandomierzu, to działania wynikające z przyjętych przez Polskę wytycznych obowiązujących w krajach Unii Europejskiej, a mianowicie:
- promowanie przyjaznych środowisku form
komunikacji takich, jak komunikacja
zbiorowa,
szlaki rowerowe i piesze
- ograniczenie zapotrzebowania na
korzystanie z transportu indywidualnego
poprzez
organizację zbiorowego transportu zintegrowanego
- wprowadzenie ograniczeń mających wpływ na
zmniejszenie liczby indywidualnych
pojazdów silnikowych, jak również podjęcie działań zmierzających do
uatrakcyjnienia
usług świadczonych w ramach transportu zbiorowego, prowadzonego w
kierunku miejsc
pracy i usług oraz ośrodków rekreacji i wypoczynku.
Wyżej wymienione wytyczne pochodzą z
rezolucji podjętej przez ministrów ds.
transportu krajów Unii Europejskiej w
kwietniu 2001 r.
|
